Voorzitter,
vandaag behandelen wij de begroting 2023, MJP 2023, College Uitvoeringsprogramma en de 2e berap 2022.
Tot nu toe is 2022 een zeer bewogen jaar, begin van het jaar had iedereen nog volop te maken met Corona, vervolgens viel Rusland Oekraïne binnen en hierdoor rezen de brandstofprijzen de pan uit. Daarnaast heeft het stikstofprobleem ons in de greep. Deze zaken zorgen voor een enorme impact op alle inwoners en ook ondernemers. Onzekerheid over de toekomst neemt hand over hand toe, kunnen we alles nog wel betalen, hebben we straks nog een baan, kunnen onze kinderen nog een woning vinden, waar kunnen we alle vluchtelingen en asielzoekers huisvesten?
Langzaamaan beginnen voor een aantal zaken oplossingen vorm te krijgen, terwijl de lastige vraagstukken ons voor de nodige dilemma’s plaatst.
De gasprijzen dalen enigszins, er zijn compensatiemaatregelen ten aanzien van energie voor particuliere gebruikers, ook voor grootafnemers zijn enkele compensaties geregeld, alleen voor de tussengroep helaas nog niet. Denk hierbij aan de bakker op de hoek, patatzaken, slagers en zuivelmarkten. Ook de overige ondernemers letten nauwkeurig op het energieverbruik.
Ondanks de compensatie loopt de koopkracht nog steeds hard achteruit, vooral door de stijging van veel kosten. Veel inwoners hebben zorgen over hun financiële situatie en een groep kon de eindjes al moeilijk aan elkaar knopen. Laten we met zijn allen zorgdragen dat we deze groep niet uit het oog verliezen en kijken hoe we ze kunnen ondersteunen, in welke vorm dan ook.
Het is dan prettig om te zien dat we als gemeente de afgelopen jaren voldoende reserves hebben opgebouwd, merendeel gerealiseerd door incidentele opbrengsten. De komende periode hebben we ruimte om tegenvallers op te vangen. Het is realistisch dat we deze de komende jaren zullen moeten aanspreken. De energiekosten zijn wel hoger ingezet, maar niemand kan ons garanderen dat dit voldoende is. Het sociale domein heeft behoefte aan extra middelen en de vraag is of het huidige budget toereikend is.
De structurele exploitatieruimte blijft achter, waardoor we weinig ruimte hebben om extra beleid te financieren. Als we dit toch willen uitvoeren, zullen we dit vanuit andere budgetten moeten financieren.
Graag horen wij van de portefeuillehouder of hij het eens is met onze stellingname en ziet hij andere mogelijkheden om in de nabije toekomst deze exploitatieruimte te vergroten?
Als VVD maken we ons al jaren hard om de extra inkomsten van afvalstoffenheffing terug te laten vloeien naar de inwoners. 2 jaar geleden heeft de wethouder de toezegging gedaan om een deel van het overschot te gebruiken om deze heffing per huishouden te verlagen voor de komende jaren. Dit bedrag is ongeveer € 30 per huishouden in 2023. We zien verder dat deze ‘pot’ verder afneemt in de komende jaren.
Ommen heeft een aandeel in ROVA, onze afvalverwerker. Het jaarlijks dividend wordt toegevoegd aan de algemene reserve. We zijn als VVD van mening dat deze uitkering ook terug zou moeten vloeien naar de inwoners.
Wat is de mening van de overige fracties in deze?
De begroting voor 2023 is een voortzetting van de afgelopen 2 jaar, hierdoor hebben we hier weinig op aan te merken. Wel zijn we van mening dat deze rooskleurig is voorgesteld. In de 1e berap 2022 was er sprake van een incidenteel tekort van 3,5 miljoen in 2022, bij de 2e berap voor een groot deel tenietgedaan door incidentele bate van algemene uitkering. In de begroting 2023 is er, zonder de CUP, slechts sprake van circa 0,5 miljoen
Kan de portefeuillehouder aangeven waarom het incidentele deel in 2023 zo weinig is ten opzichte van 2022?
In het CUP zijn veel onderzoeken gepland, zelfs zoveel dat mijn collega het CUP heeft omgevormd tot College onderzoeksprogramma. De middelen voor de uitvoering van de uitkomsten van deze onderzoeken zijn niet meegenomen in de meerjarenbegroting. Er
zal voor al deze uitvoeringen middelen gezocht moeten worden. Structurele zaken kunnen we moeilijk opvangen, voor incidentele zaken zouden we eventueel aanspraak kunnen maken op onze reserves. Al deze zaken zullen via begrotingswijzigingen moeten worden verwerkt.
Kan de portefeuillehouder onze stelling in deze bevestigen?
In het CUP wordt gesproken over uitbreiding van 3,5 FTE voor ambtelijke inzet inzake P&C cyclus. Liever zien we als VVD dat we deze formatieruimte inzetten in de uitvoering in plaats van controle. Bij het schrijven van onze bijdrage was er nog geen nadere toelichting op deze vraag vanuit portefeuillehouder.
We zijn benieuwd hoe andere partijen kijken naar dit voorstel?
Bouwen blijft volop in de aandacht, de behoefte is vele malen groter dan het aanbod. Door de stikstofproblematiek en de laatste uitspraak van de Raad van State komt dit nog meer in de verdrukking. We vragen ons dan ook af welke mogelijkheden wij als Ommen de komende jaren daadwerkelijk geboden krijgen. Dit zal van invloed zijn op woningbouw in de kernen via CPO. Er is in 4e kwartaal 2023 een onderbouwing woningbouwplannen gepland, voor de kernen. Gezien de duur van ontwikkeling, behoefte en behoud van leefbaarheid van de kernen is het wenselijk om dit onderzoek naar voren te halen.
In hoeverre is dit realistisch?
Over het MJP Grondexploitatie was de accountant positief. Dat is na jaren een blok aan het been geweest te zijn, een positief signaal. Toch zit er ook een keerzijde aan. De vrije ruimte op de Rotbrink is minimaal, de Strangen wordt wel gerevitaliseerd maar is niet voor alle potentiële zoekenden een geschikte locatie. Op dit moment is er geen ander gebied als zodanig aangemerkt als mogelijke nieuwe locatie voor de toekomst.
Zijn er concrete plannen om te onderzoeken of er locaties zijn die hiervoor in aanmerking komen?
Sinds enige tijd vangen wij, met enige regelmaat, in Ommen asielzoekers op. Op dit moment een groep van 40 personen in het gemeentehuis en 48 minderjarigen in een hotel in de nabijheid van het station. Dit alles in de vorm van acute noodopvang. Als Ommen nemen we hier het voortouw in en bieden we ruim voldoende plekken aan naar rato van ons inwonersaantal. Draagvlak in deze is van essentieel belang, de dwangwet
die waarschijnlijk op korte termijn wordt aangenomen zal voor ons in mindere mate gelden. Zoals van het weekend tijdens een bijeenkomst helder naar voren gebracht werd, is het onwenselijk om deze groep continue van opvangplek te laten wisselen. Daarnaast zijn er diverse voorstellen gedaan hoe we deze groep zouden kunnen
opvangen.
Is de portefeuillehouder met ons eens dat we naar rato van het aantal inwoners ten opzichte van het inwonersaantal van Nederland, een plek dienen aan te bieden aan asielzoekers?
De afgelopen maanden is er een adviesbureau in samenspraak met enkele stakeholders voor het centrum, aan het studeren over mogelijke oplossingen voor het plaatsen van de knip in de Vechtkade en de Julianastraat. Hiervoor zien we een bedrag van € 12.000 structureel in het CUP naar voren komen. Zover wij begrepen hebben is er nog geen duidelijkheid over de vorm en uitvoering. Tijdens de behandeling van het voorstel hebben wij als VVD duidelijk aangegeven dat de afsluiting van de Vechtkade en Julianastraat pas gerealiseerd kan worden als de alternatieve routes op niveau zijn gebracht en de veiligheid voor het andere verkeer voldoende geborgd is. Als we kijken naar de planning van de onderzoeken van ontsluiting Ommen zuid, realisatie extra fietstunnel bij bouwmarkt en realisatie tunnel bij Kindplein Oost, voorzien wij een infarct op de ‘rondweg’.
Heeft de portefeuillehouder middelen beschikbaar om dit infarct op korte termijn op te lossen, als dit zich daadwerkelijk voordoet?
Er wordt gesproken over de inzet van een welzijnscoach, helaas is hier verder weinig invulling aan gegeven. We gaan ervan uit dat bij de aanstelling van een dergelijk coach een heldere rol en doel geformuleerd wordt. Van belang is dat er regelmatig overleg met eerste lijn zorgverleners: huisartsen, GGZ, praktijkondersteuners, thuiszorg en zelfs apotheken plaats vindt. Verder wordt er ingezet op vroegsignalering bij armoedebestrijding, zeker in de huidige tijd een hele welkome ondersteuning. Inwoners die zich altijd prima hebben kunnen redden, hebben nooit ondersteuning nodig gehad en zullen de wegen niet kennen.
Kan de portefeuillehouder aangeven hoe de informatievoorziening wordt gerealiseerd in de richting van deze groep inwoners?
Komend jaar bestaat Ommen 775 jaar, hiervoor is er inmiddels een stichting in het leven geroepen die de coördinatie van activiteiten op zich neemt. Ondanks dat we al geruime tijd weten dat we komend jaar jubileren, is hier geen bedrag voor opgenomen in de begroting. Van de stichting hebben we begrepen dat zij gevraagd zijn een begroting op te stellen, waarna budget vrijgemaakt zou worden. Gezien de rol van de stichting is het lastig om dit budget vooraf op te stellen, zeker omdat zij nog in een inventarisatiefase zitten en hiervoor contact zoeken met verenigingen binnen Ommen.
Is de portefeuillehouder bereid om hiervoor een maximale bijdrage van symbolisch € 77.500 beschikbaar te stellen?
Helaas kunnen we in CUP weinig terugvinden over Cultuur en erfgoed, dit ondanks dat we niet zo lang geleden hiervoor een nieuwe nota hebben aangenomen. Om al deze zaken te realiseren en betaalbaar te houden, hebben we een grote groep vrijwilligers nodig. Er is inmiddels een cultuurcoördinator aangewezen. In de tussentijd is het
vrijwilligerssteunpunt overgedragen aan WIJZ. Zij hebben een beperkt aantal uur hiervoor vrijgemaakt, gemiddeld 4 uur per week. Gezien de grote hoeveelheid vrijwilligers in zowel cultuur, erfgoed als overige verenigingen. Vragen wij ons af of dit voldoende is.
Als blijkt dat de capaciteit van WIJZ te beperkt is, is de portefeuillehouder bereid om hiervoor meer middelen beschikbaar te stellen?
Sporten is een goed middel om te ontspannen, te socialiseren en de algemene conditie te verbeteren. Inmiddels heeft er een onderzoek plaatsgevonden door een bureau, die als nulmeting gebruikt zal worden voor een uitvoeringsplan ten aanzien van sporthuisvesting en -voorzieningen. Vanuit diverse verenigingen hebben we vernomen dat er helder geformuleerde wensen zijn, niet alleen in uitbreiding capaciteit maar ook in sportaanbieding in de breedte.
In hoeverre is de portefeuillehouder bereid om te investeren in breedtesport?
We wensen het college veel wijsheid toe en als VVD-Ommen zullen we de onderzoeken en uitwerking van de plannen, nauw volgen.
Voorzitter, tot zover in 1ste termijn
Fractie van de VVD
Richard Smits
Egbert Veldhuis
Erik Terpstra